39% van dansers krijgt te maken met grensoverschrijdend gedrag

Anton van Wijk en Marjan Olfers van onderzoeksbureau Verinorm. Zij presenteerden maandag 22 mei de resultaten uit het onderzoeksrapport Schaduwdansen tijdens een speciale persconferentie.

ONDERZOEK | 39% van de mensen die dans beoefenen in Nederland heeft het afgelopen jaar te maken gehad met één of meerdere vormen van grensoverschrijdend gedrag. En professionele dansers zijn vaker slachtoffer dan recreatieve dansers. Dat blijkt uit een grootschalig onderzoek naar grensoverschrijdend gedrag in dans in Nederland. Het onderzoeksrapport Schaduwdansen werd maandag 22 mei gepresenteerd door onderzoeksbureau Verinorm.

Grensoverschrijdend gedrag

Uit het bevolkingsonderzoek blijkt dat 39% van de mensen die dans beoefenen in Nederland het afgelopen jaar te maken heeft gehad met één of meerdere vormen van grensoverschrijdend gedrag. Zij kregen met name te maken met verbaal grensoverschrijdend gedrag (schelden en schreeuwen), namelijk 16%. Van deze dansers geeft 11% aan in het afgelopen jaar seksueel grensoverschrijdend gedrag te hebben meegemaakt.

De dansstijlen waarin het meest grensoverschrijdend gedrag wordt gerapporteerd zijn urban en salsa/bachata/zouk. Vooral bij deze sensuele partnerdansen komt relatief vaak seksueel grensoverschrijdend gedrag voor. Ook bij stijldansen is het aantal meldingen van seksueel ongewenst gedrag hoog. Dit komt doordat seksueel grensoverschrijdend gedrag vaak plaats vindt in één-op-één lessituaties, en bij stijldansen is het nemen van privélessen gebruikelijk. Verder krijgen de dansers in deze stijlen veel te maken met verbaal grensoverschrijdend gedrag.

De plegers van grensoverschrijdende gedrag zijn veelal docenten/trainers en andere dansers. De meeste slachtoffers maken geen melding van wat hen is overkomen. Een reden is dat in hun beleving een melding hun carrière kan schaden. Maar vaak is bij dansers ook niet bekend waar zij melding kunnen maken van wat hen is overkomen.

Professionele dansers vaker slachtoffer

Het zijn vooral professionele dansers die te maken krijgen met grensoverschrijdend gedrag. Zij voelen zich ook vaker onveilig dan recreatieve dansers. Zo bleek uit het bevolkingsonderzoek dat van de groep dansers die het afgelopen jaar te maken kreeg met grensoverschrijdend gedrag, 47% op professioneel niveau danst en 25% op recreatief niveau.

Dit beeld is ook terug te zien in de resultaten van de vragenlijst onder dansers die recent (in het afgelopen jaar) te maken kregen met grensoverschrijdend gedrag. Roddelen, pesten, discriminatie en/of buitensluiten kwamen meer voor onder professionele dansers (57%), semiprofessionele dansers (46%) en dansers die een dansvakopleiding volgen (61%), dan onder recreatieve dansers (15%). Ook seksueel grensoverschrijdend gedrag komt vooral voor onder professionele dansers (39%) en minder onder recreatieve dansers (15%).

Angstcultuur

De meeste interviews die de onderzoekers afnamen waren met balletdansers, ondanks dat bij ballet weinig grensoverschrijdend gedrag voorkomt. Zodoende vestigen de balletdansers de aandacht op andere problemen: ze staan onder hoge druk, ervaren veel stress en zijn onzeker over hun carrière. Ze zijn hard voor zichzelf en trainen bijvoorbeeld door met blessures.

Volgens de onderzoekers benadrukken de balletdansers de positie van machtige personen binnen de balletwereld, waardoor ze zich niet durven te uiten. Het onveilige klimaat in de danssector wordt in stand gehouden door de hoge prestatiedruk, de onzekere arbeidsmarkt, de financiële kwetsbaarheid en de continue eis te moeten voldoen aan een opgelegd schoonheidsideaal. Door de angstcultuur durven ze zich niet te verweren of voor zichzelf op te komen.

Negatieve impact

Uit het bevolkingsonderzoek blijkt ook dat een kwart van de dansers die slachtoffer zijn geworden van grensoverschrijdend gedrag zoekt hiervoor professionele hulp. De negatieve impact leidt tot een negatief zelfbeeld, depressie, faalangst, eetproblemen, en onzeker zijn over het eigen lichaam. Verder benadrukt Marjan Olfers tijdens de persconferentie dat zij ook heeft gesproken met de therapeuten die de slachtoffers helpen, en zij geven aan dat veel dansers niet op een gezonde manier hun identiteit hebben kunnen ontwikkelen door de gesloten danswereld waarin zij zijn opgegroeid.

Onderzoeksrapport: Schaduwdansen

Op maandag 22 mei is het onderzoeksrapport Schaduwdansen gepresenteerd, waarin het onderzoek naar grensoverschrijdend gedrag in de danssector staat beschreven dat onder andere Marjan Olfers en Anton van Wijk van onderzoeksbureau Verinorm uitvoerden. Het onderzoek begon in 2022, nadat latindanseres Kim Koumans naar buiten was getreden met haar verhaal over systematische misstanden binnen haar vakgebied.

Het onderzoek van Verinorm bestaat onder andere uit een grootschalig bevolkingsonderzoek naar de beoefenaars van dans in Nederland (fase 1) en hun ervaringen met grensoverschrijdend gedrag (fase 2), twee online vragenlijsten voor (voormalig) dansers over hun ervaringen met grensoverschrijdend gedrag, en interviews met dansers die slachtoffers van grensoverschrijdend gedrag.

Het zeer uitgebreide onderzoeksrapport Schaduwdansen is openbaar gemaakt op de website van Verinorm en kan dus door iedereen gelezen worden (voor de conclusies scroll je naar hoofdstuk 9 op pagina 261). Ook de persconferentie is in zijn geheel terug te kijken via de website van Verinorm - en via YouTube hieronder.

Bronnen

NederlandJacqueline de KuijperNederland, Onderzoek